Nguyên lý về sự phát triển là một chủ đề triết học đang thu hút được sự quan tâm của rất nhiều người muốn tìm hiểu. Và để giúp các bạn hiểu hơn về nguyên lý về sự phát triển trong triết học chúng ta hãy cùng đi tìm hiểu các thông tin trong bài viết dưới đây.
Đang xem: Phát triển là gì? nguyên lý về sự phát triển theo mác
Phân tích nguyên lý về sự phát triển
Trong lịch sử triết học, quan điểm siêu hình luôn được xem sự phát triển chỉ là sự tăng, giảm thuần túy về lượng và không có sự thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng. Đồng thời, nó cũng coi sự phát triển là một quá trình tiến lên liên tục, không trải qua những vòng lặp quanh co phức tạp.
Phân tích nguyên lý về sự phát triển
Đối lập với quan điểm siêu hình thì trong phép biện chứng khái niệm phát triển dùng để chỉ quá trình vận động của sự vật hoặc hiện tượng theo khuynh hướng đi lên. Từ trình độ thấp cho đến trình độ cao, từ kém hoàn thiện cho đến hoàn thiện hơn.
Như vậy, khái niệm phát triển hoàn toàn không đồng nhất với khái niệm “vận động” nói chung. Đó không phải là sự biến đổi tăng lên hoặc giảm đi đơn thuần về lượng hay là sự biến đổi tuần hoàn lặp đi lặp lại ở chất cũ mà chính là sự biến đổi về chất theo hướng ngày càng hoàn thiện của sự vật trên những trình độ ngày càng cao hơn.
Phát triển cũng là quá trình phát sinh và giải quyết các mâu thuẫn khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng. Đây là quá trình thống nhất giữa phủ định các nhân tố tiêu cực và kế thừa để nâng cao nhân tố tích cực từ sự vật và những hiện tượng cũ trong hình thái của sự vật, hiện tượng mới.
Tính chất của sự phát triển
Các quá trình phát triển đều có tính khách quan, tính phổ biến, tính đa dạng, phong phú và tính kế thừa, cụ thể như sau:
Tính chất của sự phát triển
Tính khách quan của sự phát triển
Tất cả các sự vật hay hiện tượng trong hiện thực luôn liên tục vận động, phát triển theo một cách khách quan và độc lập với ý thức của con người. Đây là sự thật hiển nhiên, dù ý thức của con người có nhận thức được hay không và có mong muốn hay không.
Tính khách quan của sự phát triển còn được biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận động và phát triển. Đó chính là quá trình bắt nguồn từ bản thân sự vật, hiện tượng và được xem là quá trình giải quyết mâu thuẫn của sự vật hay hiện tượng đó. Vì vậy, phát triển là thuộc tính tất yếu và khách quan, hoàn toàn không phụ thuộc vào ý thức của con người.
Tính phổ biến của sự phát triển
Tính phổ biến của sự phát triển được thể hiện rõ nhất ở các quá trình phát triển diễn ra trong mọi lĩnh vực của tự nhiên, xã hội và tư duy, trong tất cả mọi sự vật, hiện tượng và trong mọi quá trình và trong mọi giai đoạn của sự vật, hiện tượng đó.
Trong mỗi quá trình biến đổi của sự phát triển đã có thể bao hàm khả năng dẫn đến sự ra đời của cái mới và phù hợp với quy luật khách quan.
Tính phong phú và đa dạng của sự phát triển
Tính phong phú và đa dạng của sự phát triển
Tính đa dạng và phong phú của sự phát triển được thể hiện rõ nhất ở chỗ: phát triển là khuynh hướng chung của mọi sự vật, hiện tượng. Tuy nhiên, mỗi sự vật, một hiện tượng hay mỗi lĩnh vực hiện thực lại sẽ có quá trình phát triển không hoàn toàn giống nhau để đảm bảo sự phong phú, đa dạng.
Hiện tượng phát triển tồn tại ở những không gian và thời gian khác nhau sự vật, hiện tượng. Đồng thời, trong quá trình phát triển của mình, sự vật hay các hiện tượng còn chịu nhiều sự tác động của các sự vật, hiện tượng hay từ quá trình khác, của rất nhiều yếu tố và điều kiện lịch sử nhất định.
Sự tác động đó cũng có thể làm thay đổi chiều hướng phát triển của sự vật, hiện tượng, đặc biệt có thể làm cho sự vật, hiện tượng thụt lùi tạm thời, thậm chí có thể dẫn tới sự phát triển về mặt này và thoái hóa trên những mặt khác… Đó đều là những biểu hiện của tính phong phú và đa dạng của những quá trình phát triển.
Xem thêm: # Top 50 Hình Phật Đẹp Nhất Chất Lượng Cao Do Buddhist Art Thực Hiện
Tính kế thừa của sự phát triển
Sự phát triển tạo ra cái mới phải dựa trên cơ sở chọn lọc, kế thừa, giữ lại, đồng thời cải tạo ít nhiều những bộ phận, đặc điểm, thuộc tính đặc trưng… còn hợp lý của cái cũ; đồng thời cũng đào thải, loại bỏ những tất cả những gì còn bị coi là tiêu cực, lạc hậu và không tích hợp của cái cũ. Như vậy thì cái mới này mới có thể phát triển thành cái mới khác dựa trên cơ sở kế thừa.
Đó là quá trình phủ định biện chứng và được xem là sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất. Quá trình này diễn ra vô cùng theo hình xoáy trôn ốc.
Ý nghĩa của nguyên lý về sự phát triển trong triết học
Ý nghĩa của nguyên lý về sự phát triển trong triết học
Từ việc nghiên cứu nguyên lý về sự phát triển của các sự vật và hiện tượng mà chúng ta có thể rút ra quan điểm phát triển trong nhận thức, hoạt động thực tiễn. Quan điểm này luôn đòi hỏi thỏa mãn các điều kiện như sau:
Khi xem xét các sự vật, hiện tượng, ta phải đặt nó trong sự phát triển
Chúng ta cần phải nắm được sự vật không chỉ như là cái nó đang có và đang hiện hữu trước mắt, mà còn phải nắm được theo khuynh hướng phát triển trong tương lai, khả năng chuyển hóa của nó. Bằng tư duy khoa học, chúng ta phải làm sáng tỏ được xu hướng chủ đạo của tất cả những biến đổi khác nhau có thể xảy ra đó.
Quan điểm phát triển hoàn toàn đối lập với những quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến của thế hệ cũ. Tuyệt đối hóa một nhận thức nào đó về sự vật có được trong một hoàn cảnh lịch sử nhất định và xem đó là nhận thức duy nhất đúng về toàn bộ sự vật trong quá trình phát triển tiếp theo của nó sẽ dẫn chúng ta đến sai lầm nghiêm trọng.
Không dao động trước sự phức tạp của sự phát triển trong thực tiễn
Chúng ta cần phải xác quyết rằng các sự vật và các hiện tượng phát triển theo một quá trình biện chứng đầy mâu thuẫn. Do đó chúng ta phải công nhận tính quanh co, phức tạp của quá trình phát triển tương tự như một hiện tượng phổ biến là điều đương nhiên.
Quan điểm phát triển đòi hỏi phải có sự nhìn nhận và đánh giá khách quan đối với mỗi bước thụt lùi tương đối của các sự vật, hiện tượng. Bởi lẽ, nếu bi quan về sự thụt lùi tương đối sẽ khiến cho chúng ta gặp phải những sai lầm nghiêm trọng.
Không dao động trước sự phức tạp của sự phát triển trong thực tiễn
Phải chủ động để tìm ra phương pháp thúc đẩy sự phát triển
Chúng ta cần phải tích cực, chủ động nghiên cứu để tìm ra những mâu thuẫn trong mỗi sự vật, hiện tượng. Từ đó, xác định biện pháp phù hợp nhất để giải quyết mâu thuẫn để thúc đẩy sự vật, hiện tượng sử sự phát triển.
Việc xác định những biện pháp cũng cần phải căn cứ vào từng giai đoạn và hoàn cảnh cụ thể của sự vật, hiện tượng. Vì sự phát triển diễn ra theo nhiều giai đoạn, từ thấp đến cao, từ kém hoàn thiện cho đến hoàn thiện hơn.
Vì trong sự phát triển có sự kế thừa, chúng ta phải chủ động phát hiện, cổ vũ cái mới phù hợp, tìm cách thúc đẩy để cái mới đó có thể chiếm vai trò chủ đạo. Đồng thời, ta cũng phải tìm cách kế thừa những bộ phận, thuộc tính… còn hợp lý của cái cũ, đồng thời kiên quyết loại bỏ tất cả những gì thuộc cái cũ mà lạc hậu và cản trở sự phát triển.
Phải tích cực học hỏi, tích lũy kiến thức khoa học và kiến thức thực tiễn
Phải tích cực học hỏi, tích lũy kiến thức khoa học và kiến thức thực tiễn.
Tuyệt đối tránh sự bảo thủ, trì trệ trong tư duy và hành động. Sự phát triển được thực hiện bằng con đường tích lũy về lượng để có thể tạo ra sự thay đổi về chất. Do đó, chúng ta phải luôn nỗ lực và chăm chỉ lao động để làm cho sự vật, hiện tượng tích lũy đủ về lượng rồi mới dẫn đến sự thay đổi về chất.
Qua bài viết này, chắc hẳn các bạn cũng đã nắm được các thông tin cần thiết của nguyên lý về sự phát triển. Nếu như bạn còn có bất kỳ các thắc mắc nào muốn được tư vấn, hỗ trợ kỹ hơn về chủ đề nguyên lý phát triển của các hiện tượng, sự vật này thì hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh nhất.