Theo Mark Manson, sự cô đơn đang trở thành một vấn nạn xã hội phổ biến. Và nghịch lý nằm ở chỗ, càng kết nối nhiều trên mạng xã hội, ta lại càng cảm thấy cô đơn.
Nếu từng uống nước soda cho người ăn kiêng, bạn sẽ thấy vị của nó không khác gì soda bình thường, song nó hoàn toàn không có chút calories nào. Mạng xã hội và các trò chơi điện tử cũng vậy – nó cho ta cảm giác như đang đi chơi với người khác, nhưng lại không có tí cảm xúc nào. Và điều đó có hại cho ta – nó khiến ta đói cồn cào vì thèm khát cảm xúc.
Đang xem: Làm sao để hết cô đơn
Sự cô đơn là vấn đề về cả số lượng và chất lượng của những tương tác xã hội. Chúng ta không chỉ cần gặp những người ta biết thường xuyên, mà còn cần cảm thấy thân thiết và tin tưởng họ ở một mức độ nhất định.
Trên thực tế, một số nước đã nỗ lực cải thiện vấn đề này. Năm 2018, chính phủ Anh đã bổ nhiệm một “bộ trưởng cô đơn” chuyên phụ trách các chính sách hỗ trợ và giảm thiểu số lượng người cô đơn trong xã hội. Đan Mạch thì có chính sách “ở ghép” chuyên kết nối những gia đình trẻ cần người trông con với những người già cô đơn đã về hưu để họ có thể hỗ trợ lẫn nhau. Nhưng nhìn chung đây vẫn là một vấn đề lớn, đến mức các công ty dược phẩm đã bắt đầu nghiên cứu phát triển một loại thuốc điều trị cô đơn (tương tự thuốc điều trị trầm cảm).
3. Những hệ lụy tăm tối của sự cô đơn
Về mặt sinh học, con người là động vật xã hội. Chúng ta đã tiến hóa theo xu hướng sống theo nhóm và nương tựa vào nhau về thể chất. Do đó mà về mặt tinh thần, chúng ta cũng phải dựa vào nhau.
Phần lớn mục đích và ý nghĩa chúng ta theo đuổi trong cuộc sống đến từ các mối quan hệ của ta với những người khác, hoặc từ vai trò được ta nhận thức trong xã hội nói chung. Trên thực tế, nhu cầu kết nối của chúng ta lớn đến mức hầu hết những niềm tin của ta về bản thân và thế giới mà chúng ta hình thành đều gắn liền với các mối quan hệ của ta. Lòng thấu cảm, giống như cơ bắp, sẽ biến mất nếu bạn không luyện tập nó thường xuyên.
Sự cô đơn thường trực cũng chính là nguyên nhân dẫn đến những người cuồng tín tôn giáo, những kẻ khủng bố cực đoan hay những thuyết âm mưu điên cuồng. Sự từ chối và cô lập xã hội đã cực đoan hóa con người. Cộng thêm sự thiếu vắng của tình cảm và thấu hiểu, họ sẽ rơi vào những ảo tưởng về một cuộc cách mạng cứu rỗi thế giới – tất cả chỉ để tạo cho mình cảm giác có mục đích sống.
Và có lẽ đây mới là mối đe dọa thực sự của mạng xã hội. Nó không hẳn làm ta cô đơn hơn, giận dữ hơn, ích kỷ hơn hay cay độc hơn. Nhưng nó cho những con người cô đơn, giận dữ, ích kỷ và cay độc cơ hội để phơi bày những suy nghĩ kinh khủng của họ. Nó cũng cho họ một nền tảng để kết nối và cùng nhau đi “cứu thế giới” với cái tư duy đó.
4. Làm sao để bớt cô đơn hơn?
Các nhà hoạch định chính sách đang tìm cách giải quyết vấn đề cô đơn trên quy mô xã hội. Nhưng trong khi chờ đợi, có những điều mỗi chúng ta có thể tự làm để chống lại căn bệnh cô đơn cho chính mình:
Tham gia các hội nhóm
Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc tham gia các nhóm xã hội giúp bạn chống lại cảm giác cô đơn tốt hơn các tương tác riêng lẻ. Ví dụ, các cuộc thăm hỏi riêng lẻ những người già neo đơn không mấy hiệu quả, trong khi việc cho họ tham gia các hội nhóm khiến họ bớt cô đơn hơn nhiều.
Điều này quan trọng bởi hầu hết chúng ta chống lại cô đơn bằng cách tiếp cận những cá nhân khác. Ta cho rằng vấn đề nằm ở chỗ ta có ít tương tác cá nhân, trong khi thực tế sự cô đơn phần nhiều đến từ việc không thuộc về một cộng đồng nào.
Xem thêm: Làm Cách Nào Để Đổi Tên Của Tôi Trên Facebook? 4 Cách Thay Đổi Tên Nick Facebook Trên Máy Tính
Cách dễ nhất để làm được điều này là tìm một hoạt động bạn yêu thích, rồi tìm một cộng đồng những người cùng làm nó. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, những lớp học khiêu vũ, bơi lội hay thể dục giúp giảm sự cô đơn tốt hơn các câu lạc bộ nơi mọi người chỉ ngồi bàn luận.
Như đã nói ở trên, sự cô đơn là vấn đề về cả số lượng và chất lượng của tương tác xã hội. Các hoạt động nhóm có thể giải quyết vấn đề số lượng, nhưng các kỹ năng xã hội của ta mới là yếu tố quyết định chất lượng của chúng. Nếu gặp khó khăn trong việc làm quen với người khác và nói về bản thân mình, thì dù có trò chuyện với bao nhiêu người, bạn cũng sẽ cảm thấy không thỏa mãn khi ra về.
Giúp đỡ người khác
Nhiều người tiếp cận các tương tác xã hội theo hướng thực dụng hơn. Nói cách khác, họ tư duy theo kiểu “mình được gì từ mối quan hệ này?” hoặc “làm sao để mình cảm thấy tốt hơn khi kết nối với người này?”. Cách tiếp cận này sẽ phản tác dụng, vì sự ích kỷ trong lối tư duy trên sẽ len lỏi vào lời nói và hành động của bạn, khiến đối phương cảm thấy không thoải mái.
Thay vào đó, hãy tiếp cận chúng với tư duy “mình có thể làm gì cho người này?” hoặc “mình cần làm gì giúp đối phương thấy tốt hơn?”. Vì sau cùng thì ai cũng thích ở bên cạnh người khiến họ thấy thoải mái, nên bạn sẽ có cơ hội xây dựng mối quan hệ sâu sắc hơn với người đó.
Điều tuyệt vời của lối tư duy này là ta thường tìm thấy nhiều giá trị hơn, và cảm thấy hạnh phúc hơn trong các tương tác mà ta cho đi nhiều. “Cho đi cũng là nhận lại”, bạn càng cho người khác nhiều, thì càng cảm thấy hài lòng và được yêu thương nhiều hơn.
Tìm kiếm hạnh phúc khi ở một mình
Ở đầu bài viết này, tôi có nhắc đến việc nhiều người trẻ cảm thấy cô đơn hơn những người cao tuổi. Ban đầu nó khiến tôi ngạc nhiên, nhưng theo các nhà nghiên cứu thì đều có lý do: khoảng 50% người được khảo sát nhận định sự cô đơn có thể là yếu tố tích cực. Bởi nó cho họ nhiều cơ hội phát triển bản thân, cảm giác thích thú khi ở một mình và biết rằng sự cô đơn rồi sẽ qua.
Như vậy là người cao tuổi không hẳn ít cô đơn hơn người trẻ, chỉ là họ thấy thoải mái hơn với điều đó. Nghe có vẻ ngược đời, nhưng có lẽ điều này là bài học quan trọng nhất: Sự cô đơn không chỉ là vấn đề về tương tác xã hội, mà còn về thái độ của bạn đối với chúng.
Cô đơn và một mình là hai khái niệm khác hẳn nhau. Có những người dành cả ngày bên những người khác mà vẫn thấy cô đơn, trong khi có người ở một mình hàng tháng trời mà vẫn vui vẻ.
Xem thêm: Bác Sĩ Huỳnh Tấn Mẫm Sau Cuộc Biểu Tình 9/12/2012, Bác Sĩ Huỳnh Tấn Mẫm
Sống một mình có thể trở thành trải nghiệm tuyệt vời, vì nó mang đến cảm giác được khai sáng và tự do khi không phải gây ấn tượng với ai. Có lẽ chìa khóa giải quyết vấn đề cô đơn không phải là tìm mọi cách giảm bớt nó, mà là chấp nhận và học hỏi từ việc ở một mình nhiều hơn. Và xét cho cùng, một khi bạn có thể kết nối với chính mình, tự khắc bạn sẽ dễ dàng kết nối với người khác.