Bưởi bung hay còn gọi là Cơm rượu là loài cây mọc hoang dại nơi đồi núi, đồng ruộng trên khắp đất nước Việt Nam. Lá và rễ cây Bưởi bung thường được thầy thuốc Đông y sử dụng chữa các bệnh chán ăn, vàng da, mụn nhọt, lở loét ngoài da…

I. TÊN GỌI CÂY BƯỞI BUNG

Tên tiếng Việt: Bưởi bung, Cơm rượu, Cát bối…Tên khoa học: Glycosmis Citrifolia (Willd) Lindl.Họ khoa học: Rutaceae (tức họ Cam)

*

Hình ảnh cây Bưởi bung

 

II. MÔ TẢ HÌNH ẢNH CÂY BƯỞI BUNG

Cây bưởi bung có tên khoa học là Glycosmis Citrifolia (Willd) Lindl. Đây là loại cây thân nhỡ. Đường kính của thân cây khoảng 3cm đến 4cm. Chiều cao của cây khoảng 1m đến 3m, đôi khi có những cây cao vượt trội lên tới 6,5m. Từ thân chính tỏa ra các cành nhánh. Những cành non thường có lớp lông ngắn màu sét.

Đang xem: Hình ảnh cây bưởi bung

Lá bưởi bung rất đa dạng, tuy nhiên thường là do một lá chét tạo thành, ít khi thấy 4-5 lá, kích thước của lá chét này dài từ 7cm đến 20cm, rộng chừng 1,5cm đến 6cm. Hai mặt lá trơn nhẵn, không có lông bao phủ, màu sắc của lá là màu xanh thẫm chuyển sang màu trái oliu khi khô đi. Trên phiến lá nổi rõ gân chính và hệ thống gân phụ khoảng 14 đến 15 cặp gân. Mép lá nguyên, đôi khi xẻ hình răng cưa.Hoa bưởi bung thường bắt đầu nở từ tháng 6 kéo dài đến hết mùa thu. Loài hoa này mọc từng chùm ở đầu cành hoặc nách lá, ít phân nhánh. Hoa có màu trắng, xanh lơ hoặc vàng, tỏa ra mùi thơm dễ chịu. Trong mỗi chùm hoa có tới hàng chục bông, kéo dài theo cuống chính rồi tỏa ra phân thành các nhánh phụ. Mỗi bông hoa lại bao gồm từ 5-7 cánh hoa màu trắng bung xòe, ở giữa có 10 nhị vàng.Quả bưởi bung có vào mùa thu đông. Những quả này nhỏ, dài chừng 1cm, hình trứng hoặc hình cầu tựa như quả quất. Lúc còn non quả có màu xanh, khi chín dần đổi sang màu trắng hồng. Nếm quả thấy có vị ngọt nơi đầu lưỡi và mùi thơm mát, ăn được, không độc.

Bên cạnh đó tại Việt nam có cây Acronychia laurifolia Blume cũng được gọi là cây Bưởi bung. Loài cây này có chiều cao thân cây lên tới trên 6m đôi khi vượt trên 8,; vỏ cây tỏa ra hương thơm tựa như vỏ trái xoài; lá cây mọc đối và chứa rất nhiều tinh dầu bưởi bung; hoa trổ ra từ đầu cành hoặc nách lá, màu vàng nhạt.

Mặc dù chúng là hai loại cây khác nhau, nhưng đều có tên là Bưởi bung và được sử dụng trong y học cổ truyền. Đồng thời, các thầy thuốc y học cổ truyền dân tộc Việt Nam cũng chỉ ra hai loài cây này có công dụng trị bệnh giống nhau.

 

III. ĐỊA BÀN PHÂN BỐ CÂY BƯỞI BUNG

Cây bưởi bung được tìm thấy nhiều ở các nước Việt Nam, Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia, Philippin, và phía Nam Trung Quốc.

Tại Việt Nam, cây Bưởi bung thường mọc hoang dại trong các savan cây gỗ ở tỉnh Hoà Bình; mọc dại ở rừng núi, đồng ruộng và được trồng thành bờ rào kéo dài từ các tỉnh miền núi phía Bắc cho đến An Giang.

 

IV. BỘ PHẬN LÀM DƯỢC LIỆU

Cây Bưởi bung được người làm thuốc lấy bộ phận lá và rễ để bào chế dược liệu chữa bệnh.

Trong dân gian còn dùng quả Bưởi bung để trị bệnh nhưng không phổ biến.

 

V. THU HÁI VÀ BÀO CHẾ CÂY BƯỞI BUNG

Người dân tiến hành thu hái lá và rễ cây Bưởi bung quanh năm. Sau khi thu hái, cần phải tiến hành rửa sạch, thái khúc nhỏ rồi phơi, hoặc sấy khô.

Cần bảo quản dược liệu Bưởi bung nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Tốt nhất là cho vào túi nilong sạch buộc kín.

*

Vị thuốc Bưởi bung khô 

 

VI.THÀNH PHẦN HÓA HỌC CÂY BƯỞI BUNG

Mặc dù bưởi bung là vị thuốc y học cổ truyền nhưng nó cũng đã được các nhà khoa học hiện đại nghiên cứu. Họ đã tìm ra trong cành và lá cây bưởi bung có chứa một loại tinh dầu tỏa ra mùi hương rất dễ chịu.

Gần đây, các nhà khoa học còn tiến hành phân tích các chất có trong cây Bưởi bung. Các thành phần hóa học trong dược liệu Bưởi bung bao gồm:

– Một số các ancaloid có tên dictamin nóng chảy ở 132°, skimmiamin nóng chảy ở 175°, kokusaginìn nóng chảy ở 168°, noracromyxin nóng chảy ở khoảng 198-200°, arborin nóng chảy khoảng 150-152°, arborinin nóng chảy ở 175°, glycorin nóng chảy trong khoảng 145-147°, glycosmisnin nóng chảy ở 249°.

– Trong lá non và nụ hoa bưởi bung có Lycosmin là chất veratroylsalixin, hàm lượng khoảng 0,2%.

– Mới đây, các nhà nghiên cứu còn chiết xuất từ cây Bưởi bung một chất glycozolin, dẫn chất từ carbazol.

 

VII. TÁC DỤNG CHỮA BỆNH CỦA BƯỞI BUNG

1. Theo khoa học hiện đại

Các nhà khoa học đã chỉ ra một số thành phần hóa học có trong vị thuốc Bưởi bung có tác dụng kháng khuẩn mạnh đối với một số loại vi khuẩn. Đó lá các hoạt chất dictamin, arborinin, glicorin, kokusaginin,…

*

Tác dụng của bưởi bung

2. Theo Đông y

Ở nước ta, cây Bưởi bung được người làm thuốc Đông y lấy phần rễ và lá sau đó cắt nhỏ sao khô mà làm thành dược liệu. Các thầy thuốc Đông y đã chỉ ra vị thuốc Bưởi bung có những tính chất sau:

2.1 Đối với rễ Bưởi bung

Vị: Ngọt, hơi cayTính: BìnhTác dụng: hoạt huyết, hành huyết, kiện tì, chỉ khái.

Xem thêm: Nguồn Gốc Cùng Ý Nghĩa Các Ngày Trong Tuần Và Lịch Thứ Trên Đồng Hồ

Được các thầy thuốc Đông y dùng để chữa trị các chứng bệnh: phong thấp, đau nhức, ho suyễn, cảm mạo, đau dạ dày, điều hòa khí, bổ tì,..

 

2.2 Đối với cành và lá Bưởi bung

Vị: Hơi ngọtTính: ẤmChủ trị các chứng bệnh: Lở loét ngoài da, mụn nhọt, viêm loét dạ dày, viêm đại tràng,…

Ngoài ra trong dân gian còn dùng quả bưởi bung để bồi bổ sức khỏe, chữa chứng biếng ăn, ăn uống không thấy ngon miệng; trị bệnh vàng da; phục hồi sức khỏe cho bà mẹ sau sinh.

 

VIII. LIỀU DÙNG CÂY BƯỞI BUNG

Các thầy thuốc Đông y thường dùng Bưởi bung với liều từ 15 gram đến 30 gram mỗi ngày cho 1 người tùy theo tình trạng bệnh và thể trạng người bệnh.

Cách dùng: Dạng thuốc sắc uống hoặc giã nát để bôi ngoài da.

 

IX. MỘT SỐ BÀI THUỐC TỪ BƯỞI BUNG

Bưởi bung là vị thuốc nam dễ tìm nhưng lại có nhiều công dụng trị bệnh. Dưới đây một số bài thuốc trị bệnh có chứa vị thuốc Bưởi bung trong y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian mà người viết sưu tầm.

*

Bài thuốc về bưởi bung

Bài 1: Lá bưởi bung chữa chứng cảm cúm

Theo dân gian, bưởi bung là một vị thuốc có tác dụng trị cảm cúm khá tốt và cực kì an toàn. Bạn chỉ cần hái 1 nắm lá bưởi bung khoảng 20g, đem rửa sạch, cho vào ấm đất, sắc với lượng nước vừa đủ. Chia mỗi ngày uống 3 lần sẽ thấy đỡ hơn rất nhiều.

Bài 2: Lá Bưởi bung trị bệnh kém ăn, da vàng cho bà mẹ sau sinh

Hái khoảng 10 gram lá bưởi bung tươi rồi rửa sạch, đem sao vàng thơm. Sau đó cho lá bưởi bung đã sao thơm vào ấm đất, thêm 0,4l nước sạch, sắc trên lửa nhỏ cho cô đặc còn khoảng 250ml thì chắt lấy nước uống.

Uống 2 lần một ngày. Sử dụng liên tục trong 3 ngày sẽ thấy tình trạng cải thiện rõ rệt.

Bài 3: Lá bưởi bung trị mụn có mủ lâu ngày

Tìm lấy các vị: Bưởi bung lá 20 gram, Lá chanh 10 gram, Tinh tu 10 gram. Đem tất cả rửa sạch rồi phơi khô, sau đó tán bột rây cho mịn, rắc vào chỗ bị mụn mủ sẽ chóng khỏi.

Bài 4: Quả Bưởi bung trị ăn uống khó tiêu gây chướng bụng đầy hơi

Tìm lấy khoảng 15 gram đến 20 gram quả bưởi bung cùng với khoảng 7 gram vỏ quýt khô. Đem các vị trên rửa sạch rồi sắc nước uống như nước trà, ngày 2 lần, mỗi lần 2 chén nhỏ.

Bài 5: Lá bưởi bung trị mụn mủ ở nách (thường gọi là ổ gà)

Tìm lấy các thứ lá Bưởi bung, Ổi, Thổ phục linh, mỗi loại 1 nắm bằng nhau.

Đem tất cả rửa sạch rồi thái nhỏ. Sau đó tìm lấy một lá chuối tươi hơ qua lửa cho mềm rồi gói bọc tất cả các vị thuốc đã thái bên trên lại rồi áp vào vị trí ổ mụn, cũng có thể đâm lỗ trên lá chuối cho các vị thuốc tỏa ra.

Bài 6: Lá và quả Bưởi bung trị đau bụng, ho kèm sốt cao và tiêu hóa kém

Tìm lấy khoảng 8 gram đến 15 gram lá và quả khô của cây Bưởi bung. Sắc nước uống trong 15 ngày, mỗi ngày 1 thang sắc cô đặc còn 20ml chia làm 2 lần, mỗi lần uống 10ml.

Bài 7: Rễ Bưởi bung trị bệnh phong thấp

Tìm lấy các loại sau, mỗi vị 20 gram: rễ Bưởi bung, rễ Cốt khí, rễ Hoàng lực, rễ Động lực, rễ Cỏ xước, hoa Kinh giới, củ Kim cương, dây Đau xươngs.

Rửa sạch tất cả rồi cho vào nồi đất, rồi chế thêm nửa lít nước đun co cô đặc lại còn khoảng 80ml. Chắt lấ nước uống làm 2 lần trong ngày, mỗi lần 40ml. Duy trì trong 5 ngày liên tục sẽ rất tốt cho người thường xuyên làm việc nặng, đau nhức xương khớp.

MỘT SỐ BÀI THUỐC TRỊ HUYẾT ÁP CAO TỪ CÂU ĐẰNG: https://huannghe.edu.vn/duoc-lieu/cau-dang-n210.html

X. LƯU Ý KHI DÙNG CÂY BƯỞI BUNG

Mặc dù Bưởi bung dễ tìm trong tự nhiên lại có nhiều tác dụng trị bệnh hay nhưng khi dùng vị thuốc này lưu ý: tuyệt đối không dùng cho người đang mang thai.

Xem thêm:

Những thông tin mà người viết tổng hợp về vị thuốc Bưởi bung và những bài thuốc trị bệnh từ Bưởi bung chỉ mang giá trị tham khảo. Nếu cần sử dụng dược liệu Bưởi bung trị bệnh, phải có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ y học cổ truyền. Không tự ý thực hiện các bài thuốc gây hậu quả xấu.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *